10 soruda merak edilenler: Orucu neler bozar, orucu bozmanın hükmü ne

Oruç, teravih namazı, fitre, mukabele okunması ve Kur’an-ı Kerim’in hatmedilmesi üzere ibadetlerin ifa edildiği ve gereksinim sahiplerinin her zamankinden daha fazla gözetildiği ramazan, İslam’da bilhassa oruç ibadetinin öne çıktığı bir ay olarak idrak ediliyor. Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Konseyi’nden edinilen bilgilere nazaran, oruçla ilgili merak edilen bahisleri 10 soruda cevaplandı.

1 – Aşı olmak yahut iğne yaptırmak orucu bozar mı?

Oruç, yemek, içmek, cinsel ilgi ve bunların kapsamına giren şeylerle bozulur. Bu sebeple, besin ve keyif verici olmayan enjeksiyonlar, yemek ve içmek manasına gelmediklerinden orucu bozmazlar. Aşı da bu türlü olup orucu bozmaz.

Ancak besin yahut keyif verici enjeksiyonlar orucu bozar. Oruçlu iken besin ve vitamin iğneleri yaptıranların, ağızdan aşı alanların damardan serum ve kan verilenlerin orucu bozulur. Daha sonra bu oruç kaza edilir.

2 – Oruçlu iken kan vermek ve bedene kan almak orucu bozar mı?

Ramazanda oruçlu iken kan verenin orucu bozulmaz. Bedene kan almak ise beslenme, besin alma kapsamına girdiği için orucu bozar.

3 – Kusmak orucu bozar mı?

Miktarı ne olursa olsun zaten gelen kusuntu orucu bozmaz. Birebir halde mideden birdenbire ağza yükselip tekrar mideye dönen şeyler de oruca ziyan vermez. Kişinin kendi isteği ile ağız dolusu kusması halinde ise oruç bozulur.

Bununla birlikte, kustuğu için orucu bozuldu zannıyla yemeye içmeye devam eden kimsenin orucu bozulur. Bu türlü bir kimseye kefaret değil, gününe gün kaza gerekir.

4 – Orucu taammüden bozmanın kararı nedir?

Orucu taammüden, yani mazereti olmadığı halde bilerek bozmak, ramazanın hürmetine saygısızlıktır ve büyük günahtır. Hz. Peygamber orucunu bu halde bozanların kefaret ile yükümlü olacaklarını belirtmiştir.

Oruç kefareti 60 gün orta vermeksizin oruç tutmaktır. Buna da gücü yetmeyen kişi, 60 yoksulu bir gün ya da bir yoksulu 60 gün doyurur. Bu kefaretin yanında ayrıyeten, tövbe edilmesi ve bozulan orucun da kazası gerekir.

5 – Ramazanda oruçluyken seyahate çıkan kimse, seyahat sebebiyle orucunu bozarsa ne yapması gerekir?

Ramazanda sefer aralığı (en az 90 kilometre) kadar bir yere gitmek için yola çıkacak olan kimse, geceden oruca niyet etmeyebilir. Ancak niyet ettikten sonra gündüz seyahate çıksa bu seyahat esnasında yasal öbür bir mazereti bulunmazsa orucunu bozmamalıdır. Başlanan bir ibadetin mazeret yoksa tamamlanması gerekir.

Buna karşın sefer bir mazeret olduğu için kişi orucunu seferiliği başladıktan sonra bozarsa kendisine kefaret gerekmeyip yalnızca kaza gerekir.

6 – Oruç tutacak gücü olduğu halde tutmayan bir kimse, bu oruçlarının fidyesini vererek oruç borcundan kurtulmuş olur mu?

Oruç için fidye verilmesi, oruç tutmaya gücü yetmeyen yaşlı kimseler ile güzelleşme ümidi olmayan hastalar için geçerlidir. Buna nazaran, oruç tutmaya gücü yettiği halde tutmayan yahut süreksiz bir sebeple tutamayan kimseler hakkında fidye kararı yoktur. Mazeretsiz oruç tutmayanların, tutmadıkları oruçları kaza etmeleri ve tövbe istiğfar etmeleri gerekir.

7 – Uzman bir tabibin oruç tutmamasını önerdiği kimse ne yapmalıdır?

Uzman bir tabibin, oruç tutmasının sıhhat açısından ziyanlı olacağı teşhisini koyduğu bir hasta, ramazanda oruç tutmayabilir. Şayet hastalığı süreksiz ise tutmadığı oruçlarını güzelleşince kaza eder. Hastalığı kalıcı ise tutamadığı oruçlar için fidye verir.

8 – Bayanlar adet ve lohusalık hallerinde oruç tutabilirler mi?

Adet ve lohusalık halindeki bir bayanın namaz kılması ve oruç tutması haramdır. Bu durumdaki bayanın namazı ve orucu sahih olmaz. Fakihler bu konuda görüş birliği içindedirler.

Adet müddetince tutulmayan oruçların temizlendikten sonra tutulacağı konularında da bütün mezheplerin görüş birliği vardır. Hakikaten Hz. Aişe bu bahiste kendisine sorulan bir soru üzerine Resulullah devrinde adet gördüklerinde tutmadıkları oruçları kaza etmekle emrolunduklarını, kılmadıkları namazları ise kaza etmekle yükümlü tutulmadıklarını söylemiştir.

9 – Uçakla seyahat eden oruçlu kişi iftarını nereye nazaran yapar?

Seyahate çıkan bireylerin, imsak ve iftarları o anda bulundukları yere nazaran yapmaları gerekir. Uçakla seyahat eden oruçlu şahıslar de uçuş esnasında varsa uçak yetkilisinin vereceği bilgiye nazaran, bu türlü bir uygulama yoksa uçağın üzerinde bulunduğu yere nazaran imsak ve iftar yapmalıdırlar.

Ancak çok süratli uçaklarla kıtalararası seyahat yapılması durumunda, imsak ile iftar ortasında müddet, olağandışı ölçüde kısa yahut uzun olabilmektedir. Bu durumda, seyahat yapacak kişi orucunu kazaya bırakabilir. Lakin oruca başlamış ise oruç tutmaya başladığı yerin akşam vaktine nazaran iftar edebilir.

10 – Oruç fidyesi nasıl ödenir?

Oruç fidyesinin meblağı fitre bedeli kadardır. Bu fidyeler ramazanın başlangıcında verilebileceği üzere ramazanın içinde yahut sonunda da verilebilir. Fidyelerin tamamı bir yoksula topluca verilebileceği üzere farklı başka yoksullara de verilebilir. Bu durumda olan kimseler, fidye vermeye güçleri yetmiyorsa Allah’tan bağışlanmalarını isterler.