Kriz derinleşiyor: Yüzbinlerce esnaf kepenk kapattı
Finansman darboğazıyla başlayan sonrasında iç ve dış talebin daralmasıyla artan piyasadaki sakinlik yeni teşebbüslerin de suratını kesti. Ekonomim’den Merve Yiğitcan’ın haberine nazaran, Yeni şirket kuruluşları son üç yılda gerilerken, kepenk kapatanların oranında dikkat alımlı artış yaşandı.
TOBB’un açıkladığı Kurulan ve Kapanan Şirket İstatistikleri ile 2024’ün yeni teşebbüs karnesi de aşikâr oldu. Buna nazaran, geçen yıl kurulan şirket sayısı, 2023’ün birebir periyoduna nazaran yüzde 10,2 azalırken, kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı da bu devirde yüzde 18,4 düştü. Geçen yıl kapanan şirket sayısı ise yüzde 21,4 artarken, 31 bin 416 işletme kepenk indirdi. Bu periyotta tasfiye sürecine başlayan firma sayısı da yüzde 12 artarak 32 bin 166’yı buldu.
TOBB bilgilerinin son 10 yılına bakıldığında şirket açılışlarında 2022 yılına gelinceye kadar değerli bir sıçrama yaşandığı görülüyor. 2015 yılında 66 bin 701 şirket açılışı olurken, bu meblağ her yıl artarak 2022’de 140 bin 229’a kadar yükseldi ve bu alanda tarihi tepe görülmüş oldu. Ancak sonrasında bozulan piyasa şartları şirket açılışlarının da suratını kesti. Kapanan şirketlerin son 10 yıllık görünümüne bakıldığında da 2022’ye kadar 20 binlerin altında seyreden data, 2022’de 23 bin 170’e, 2023’te 25 bin 883’e, geçen yıl da 31 bin 416’ya yükselerek üst üste rekorlar kırdı. Böylelikle son 3 yılda 384 bin 220 şirket kurulurken, 80 bin 469 şirket ise kapandı.
DÖRT ŞİRKET KURULURKEN EN AZ BİR ŞİRKET KAPANDI
Yıllara nazaran kapanan şirketlerin kurulan şirketlere oranına bakıldığında da orada kapanan şirketler lehine bir durum kelam konusu. Çünkü 2015 yılında bu oran yüzde 18,2 iken, 2021 yılında yüzde 14,7’ye düştüğü, akabinde tırmanışa geçerek 2024 yılında yüzde 27,2’ye dayandı. Yani 2024 yılında yeni kurulan her 4 şirkete karşı en az 1 şirket kapanmış oldu.
KAPANAN ŞİRKET SAYISINDA İSTANBUL BAŞI ÇEKİYOR
Diğer yandan, Kurulan-Kapanan Şirket İstatistikleri’nde kentlerin datalarına tek tek inildiğinde, İstanbul’un birçok ekonomik göstergede olduğu üzere burada da başı çektiği görülüyor. Geçen yıl en fazla şirket kuruluşu yapılan birinci 3 kent sırasıyla İstanbul, Ankara ve İzmir olurken, en fazla kapanış yapılan 3 kent de tekrar birebir sıralamada oldu. İstanbul’da geçen yıl 43 bin 200 şirket kuruluşu yapılırken, 14 bin 947 şirket de kapandı. En az şirket kuruluşu yapılan birinci 3 kent ise sırasıyla 13 şirketle Bayburt, 16 şirketle Ardahan ve 24 şirket ile Gümüşhane oldu.
Esnaf tescil-terkin datalarında de son devirde şirket açılış kapanışları ile misal bir tablo görülüyor. Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesi’nde yer alan tescil-terkin ilanlarına nazaran, geçen yıl 287 bin 624 yeni esnaf işyeri sicil kaydı yapılırken, sicil terkin süreci sayısı ise 94 bin 609 oldu, yani 94 bini aşkın esnaf işyerini kapattı. Son 3 yılda ise, yeni esnaf işyeri sicil kaydı sayısı 934 bin 633 olurken, 305 bin 891 esnaf işyeri ise kepenk indirdi.
