Kartalkaya’da o talimat verilseydi ‘itfaiye’ kurulacaktı… Odatv bağlayıcı Bolu AFAD planına ulaştı
Ailelerin yok olduğu, canlarımızı yitirdiğimiz Kartalkaya yangınında en çok sorulan “Yakınlarda neden itfaiye yoktu?” sorusuna karşılığı, Bolu AFAD Vilayet Afet Risk Azaltma Planı’nda (İRAP) bulduk.
Kartalkaya yangınına, bildirimden sonra birinci müdahale, resmi açıklamaya nazaran 45 dk sonra yapıldı. Kartal’ın bulunduğu noktaya en yakın itfaiye ünitesi Bolu’dakiydi. Ortadaki uzaklık 42 km. Bu durum, oteller bölgesine daha yakında neden öteki bir itfaiye teşkilatının olmadığını sorgulattı. Zira yangına ortalama müdahale müddeti bunun çok altında, örneğin İstanbul’da 6-10 dakika ortası.
YA MÜCAVİR ALAN DIŞI…
Buradaki yangın, belediyenin mücavir alan dışında olan bir yerde meydana geldi. Bu türlü bir yerde yeni bir itfaiye kurulmasına lokal idare karar veremiyor. Pekala bu muhtaçlığı kim tespit eder, planlar ve uygulamaya geçer? Yönetmeliklere ve uygulamalara baktığımızda bu misyon, çok net olarak AFAD vazife alanında belirlenmiş. Çünkü uygulama da bu türlü.
AFAD’IN UYGULAMALARI VE GÖREVLER
AFAD; vilayet genelindeki yangın, sel- taşkın, heyelan, sarsıntı üzere risklerin yeni durumunu tahlil ediyor. Bu riskleri tespit ettiği resmi doküman, her yıl hazırlanan Vilayet Afet Risk Azaltma Planı (İRAP). Bu plan, sırf riskleri ortaya çıkarmıyor, bunlara karşı alınacak kıymetleri de sıralıyor. İRAP valiliklerce onaylanıyor. Valilik, tıpkı vakitte kelam konusu vilayet planının uygulanmasından sorumlu. Onaylandığı andan itibaren plan, devlet kuruluşları açısından bağlayıcı yani talimat niteliğinde.
2021 İRAP’I İNCELEDİK
Odatv olarak, Bolu AFAD’ın sitesinde yayımlanan 2021 İRAP’ı inceledik. Üç sene evvel Bolu’da yangın riskinin ne olduğu detaylı olarak saptanmış. Oteller bölgesindeki risk direkt tanım edilmese de, merkezlerden uzakta kalan kimi kırsal bölgelere, köylere itfaiyenin yetişmesinin sıkıntı olduğu tespit edilmiş. Ancak bunun için yapılması gerekenler kısmına sadece “su tankerlerinin sayısını artırın” denilmiş… İRAP bunun için Vilayet Özel İdaresi’ni görevlendirmiş. 2025 yılına kadar bu talimatın yerine getirilmesi istenmiş. Su tankerleri ile birlikte, muhtaçlık duyulan yerlere neden itfaiye ünitesi kurma vazifesinin verilmediği bilinmiyor. Tanker sayısını artırmanın, yerine getirilip getirilmediği de merak konusu.
İRAP’IN RESMİ TANIMI
“Afetlerin mümkün tesirlerini dikkate alarak; bu tesirleri en aza indirmek ismine afetler olmadan hayata geçirilmesi gerekenleri süreç dahilinde tarifleyen, sorumluları ve sorumlulukları tanımlayan sürdürülebilir bir plandır. Bu plan rastgele bir kurum ve kuruluşun değil vilayetteki tüm kurum ve kuruluşların iş birliği ile oluşturulan bir plandır.”
MEVZUATTA İRAP BAĞLAYICILIĞI
İRAP’ın bağlayıcı niteliği, Vilayet Afet Risk Azaltma Planı Hazırlama Kılavuzu’nda şöyle belirtiliyor: “Afet ve acil durum risk azaltma, müdahale ve güzelleştirme vilayet planlarını, mahallî yönetimler ile kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği ve uyum içinde yapmak, uygulamak ve uygulatmak”
Osman Erbil
