Anadolu rockın efsanesi anılıyor: Sürgün ve dönüş

İstanbul’da 5 Nisan 1945’te dünyaya gelen Cem Karaca, Ermeni asıllı opera sanatkarı Toto Karaca (Irma Felekyan) ile Azeri tiyatrocu Mehmet İbrahim Karaca’nın oğlu olarak doğdu. Küçük yaşlardan itibaren müziğe yönelen Karaca, Anadolu rock müziğinin kurucularından biri olarak kabul edildi.

MÜZİĞE ADIMI VE GENÇLİK YILLARI

Müzik yeteneğini birinci fark eden annesi oldu. 6 yaşında müzik eğitimi almaya başlayan Karaca, Robert Koleji’ne kaydoldu. Küçük yaşlarda tiyatro ile tanışmasına karşın, mühendis ya da doktor olmayı hedefliyordu. Ancak “Suadiyeli Nesrin” isimli bir genç kızı etkilemek için müzik söylemesi, müzik mesleğine birinci adımı atmasına vesile oldu.

Beyoğlu Spor Kulübü’nde arkadaşlarının ısrarıyla sahneye çıkarak profesyonel müzik hayatına başladı. Birinci olarak “Dinamitler” ve “Jaguarlar” kümeleriyle rock and roll müzikleri seslendirdi.

BABASINDAN DEĞERLİ TAVSİYE: “BURALARIN MÜZİĞİNİ YAP”

Oğlunun hariciyeci olmasını isteyen Mehmet Karaca, onu şarkıcılıktan vazgeçirmek için farklı yollar denedi. Hatta sahnede Elvis Presley müzikleri söyleyen oğlunu yuhalatmak için adam bile kiraladı. Fakat Cem Karaca bu sevdasından vazgeçmedi. Sonunda babası ona, “Buraların müziğini yap” diyerek değerli bir tavsiyede bulundu.

ANADOLU MÜZİĞİNE YÖNELMESİ

1965’te tiyatro oyuncusu Semra Özgür ile evlenen Karaca, evliliğinden üç gün sonra askere gitti. Burada askerlerin bağlama eşliğinde söylediği türküleri dinlediğinde müziğe bakışı değişti. O güne kadar Anadolu müziğini “garip ve ilkel” bulan sanatçı, hislerini en âlâ anlatan müziğin bu olduğunu fark etti.

Askerlik dönüşünde Mehmet Soyarslan’ın kurduğu “Apaşlar” kümesiyle çalışmaya başladı. Batı enstrümanlarıyla Anadolu müziğini sentezleme kararı aldı.

AŞIK MAHSUNİ ŞERİF VE ALTIN MİKROFON YARIŞMASI

Cem Karaca, plak şirketinde tanıştığı Aşık Mahsuni Şerif ile sıkı bir dostluk kurdu ve onun türkülerini repertuvarına aldı.

1967’de Hürriyet gazetesinin düzenlediği Altın Mikrofon yarışmasına, sözleri Erzurumlu Emrah’a ilişkin “Emrah” yapıtıyla katıldı ve ikinci oldu. Apaşlar ile çıkardığı birinci plak, Hürriyet gazetesi tarafından basıldı. Tıpkı yıl “Hudey”, “Vahşet” ve “Bang Bang-Bir Anadolu Hikayesi” isimli yapıtların yer aldığı 45’lik çıkardı.

“RESİMDEKİ GÖZYAŞLARI” VE YÜKSELİŞİ

Almanya’da Fredy Klein Orkestrası ile kaydettiği “Resimdeki Gözyaşları”, Türkiye’de büyük ilgi gördü ve devrin en kıymetli yapıtlarından biri oldu. Müziğin, Moğollar konserinden sonra “Onları nasıl geçebiliriz?” diye düşünürken ortaya çıktığını lisana getirdi.

“NAMUS BELASI” VE TEPEYE ULAŞMASI

1971’de Kardaşlar kümesiyle Almanya’ya giden sanatçı, burada plak çalışmaları yaparken 12 Mart 1971 Muhtırası yaşandı. “Oy Gülüm Oy” plağı toplatılınca bir mühlet daha Almanya’da kaldı.

Daha sonra Moğollar ile çalışarak 1974’te “Namus Belası” ve “Gurbet” isimli 45’likleri çıkardı. “Namus Belası”, birinci günden itibaren listelerde tepeye yerleşti.

DERVİŞAN VE PROGRESİF ROCK DÖNEMİ

Moğollar’dan ayrıldıktan sonra Dervişan kümesini kurdu. Progresif rock tesirleri taşıyan “Tamirci Çırağı”, “Kavga”, “Parka”, “İhtarname”, “Yoksulluk Mukadderat Olamaz”, “İşçi Marşı”, “Maden Ocağının Dibinde” üzere yapıtları seslendirdi.

Daha sonra Kurtalan Ekspres ile çalışarak “Edirdahan” isimli kümesi kurdu ve 1978’de “Safinaz” albümünü çıkardı.

FİLİSTİN DAVASINA DESTEK

Filistin meselesine duyarsız kalmayan Karaca, İzmir Enternasyonal Fuarı’nda Filistin standına takviye verdi. “Mutlaka Yavrum” müziğini Filistin’e ithaf etti.

VATANDAŞLIKTAN ÇIKARILMASI VE GURBET YILLARI

12 Eylül 1980 darbesinden sonra “1 Mayıs Marşı” plağı nedeniyle yargılandı. Almanya’ya giden sanatçı, 6 Ocak 1983’te vatandaşlıktan çıkarıldı. Öbür bir ülkenin vatandaşlığına geçmeyi reddederek Birleşmiş Milletler’in vatansızlar için verdiği pasaportla ömrüne devam etti.

TÜRKİYE’YE DÖNÜŞÜ

1987’de periyodun Başbakanı Turgut Özal ile görüşen sanatçı, 27 Haziran 1987’de yurda döndü. Hakkındaki davadan aklandı ve birinci konserini Özal’ın da izlediği bir aktiflikte verdi.

Döneklik suçlamalarına “Yarım Porsiyon Aydınlık” ve “Oh Be” müzikleriyle cevap verdi.

SON YILLARI VE DİNDARLAŞMASI

Maddi kasvetler yaşayan Karaca, 1990’da “Kahya Yahya” müziğiyle Altın Güvercin Müzik Yarışması’nda birincilik kazandı.

Eşi Birinciyim Karaca’ya nazaran sanatçı, Almanya’da geçirdiği yıllarda dindarlaştı ve sahneye çıkmadan evvel 21 sefer besmele çektiğini söyledi.

ÖLÜMÜ

Son büyük konserini 17 Ocak 2004’te Ankara Saklıkent’te veren Cem Karaca, 8 Şubat 2004’te hastaneye kaldırıldı ve hayatını kaybetti.

Bektaşiliğe ilgi duyan sanatçı, vasiyeti gereği tekbirlerle Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi. 2006’da mezarı açıldı ve oğlu Emrah Karaca ile bağı DNA testiyle tescillendi.