Sayıları 100 bine dayandı… Bunu yapan yandı… SGK o emeklilerin peşinde

SGK yeni yılda geçersiz sigortalılık, hileli emeklilik ve prim usulsüzlüklerine göz açtırmamak için harekete geçti. Sigorta ve emeklilik prim ödemelerini geriye dönük mercek altına alan SGK, adapsız süreçlere ait kontrollerine sürat verdi. Sabah gazetesinden Başkan Yılmaz’ın haberine nazaran, SGK’nın 2023 yılında yaklaşık 89 bine ulaşan usulsüzlük tespiti, 2024 yılında 100 bine dayandı.

Usulsüzlüklere yönelik cezai süreç yürüten SGK, kuşkulu süreçlere ait de emeklilere tebligat göndererek tabire çağırıyor. Kuşkulu sürece muhatap vatandaşların üç iş günü içinde SGK’ya gidip söz vermesi gerekiyor.

SUÇ DUYURUSU YAPILIYOR

Usulsüzlük tespitinde yanılgı SGK’dan kaynaklanıyorsa geriye gerçek faizsiz 5 yıl, vatandaştan kaynaklanıyorsa geriye gerçek faiziyle birlikte 10 yıl yapılmış ödemeler tahsil ediliyor. SGK, cezai süreçler için de savcılıklara hata duyurusunda bulunuyor.

SAHTE SİGORTA NEDİR

Sigortalı bildirildiği işyerinde gerçekte çalışmayan bir kişi, öbür bir işle meşgul olsa yahut öteki bir iş yerinde ya da diğer bir işte çalışıyor olsa dahi, fiilen çalışmadığı iş yerinden yapılan sigortalı bildirimi düzmece sigortalılık sayılıyor.

Bu durum, sadece kayıt ve evrak üstünde sigortalı gösterilme süreci olarak açıklanıyor. Eş, dost ve akrabalar üzerinde yaygın gerçekleştirilen geçersiz sigortalılıkta son devirde emeklilik hakkına sahip olma ve süreksiz iş göremezlik ödeneği almak isteyen gebe bayanların sigortalı gösterilmesinde artış gözlemleniyor.

EMEKLİLİK İPTAL Mİ

Emekli aylığı ve emeklilik iptalleri, ekseriyetle bireylerin iş yerinde fiilen çalışmamasına karşın isimlerine sigortalı bildirimi yapılması ve bu düzmece sigortalılıktan ötürü emekli olmaları durumunda gerçekleşiyor. SGK, kontrollerinde bilhassa “naylon şirketler” üzerinden yapılan prim ödemelerine odaklanıyor. Bu yolda, fiili bir çalışma olmadan, kişinin yalnızca emeklilik hakkı kazanabilmesi için uydurma sigorta bildirimi yapılıyor.

İPTAL NASIL YAPILIYOR

Emeklilik iptalleri evrak üzerinden yapılan incelemeler, alınan sözler ve kontroller sonucunda tespit edilen usulsüzlükler üzerine başlatılır. Emeklilik iptal kararı SGK tarafından yazılı olarak bireye bildirilir. Sigorta ve emeklilik prim ödemelerini geriye dönük mercek altına alan SGK, adapsız süreçlere ait kontrollerine sürat verdi. SGK’nın 2023 yılında yaklaşık 89 bine ulaşan usulsüzlük tespiti, 2024 yılında 100 bine dayandı.

VATANDAŞ NE YAPMALI

Emeklilik iptal bildirimi alan şahıslar, öncelikle SGK ile irtibata geçerek durumlarını detaylı bir halde öğrenmeli. Şayet SGK’nın yapmış olduğu süreçte bir kusur olduğunu düşünüyorlarsa, gerekli itiraz süreçleri başlatılmalı. Yapılan itiraz, SGK tarafından incelenir ve sonuç şahıslara iletilir.

Aylığı iptal edilen sigortalıya, çıkarılan yersiz ödeme meblağının ödenmesi için bildirim yapılması durumunda, bu bildiriye karşı 7 gün içinde itiraz etme hakkı bulunuyor. Lakin, itiraz hakkının kullanılabilmesi için sürecin kusurlu olduğuna dair münasebetlerin bulunması kıymetli. Aksi takdirde, yersiz ödeme fiyatının tahsil süreçleri başlatılabilir.

USULSÜZ EMEKLİLİK SÜREÇLERİNDE HANGİ YAPTIRIMLAR UYGULANIR

Yapılan incelemeler sonucunda yersiz ödeme tespit edilmesi durumunda, bu ödemelerin tahsiline ait muhakkak kurallar uygulanır. Şayet yersiz ödemenin sebebi SGK’nın yanılgılı süreci (örneğin, aylığa hak kazanma şartlarının yanılgılı tespiti) ise tespit tarihinden itibaren geriye yanlışsız 5 yıl içindeki ödemeler tahsil edilir.

Ayrıca, tespit tarihinden geriye hakikat 24 ay içinde yapılan ödemeler için faiz uygulanmaz. Öte yandan yersiz ödemenin sigortalının kusurundan (örneğin geçersiz hizmet yahut yanıltıcı/sahte evrak kullanımı) kaynaklanması durumunda, tespit tarihinden geriye hakikat 10 yıl içindeki ödemeler tahsil edilir ve bu ödemelere faiz uygulanır. Usulsüzlük tespiti halinde, emeklilik iptal edilir, bireylere ödenen maaşların yasal faizi ile SGK’ya geri ödemesi istenir, sigortalı bildiren iş yeri sahipleri ve sigortalı bildirilen bireyler hakkında cumhuriyet savcılıklarına resmî evrakta sahtecilik ve SGK’yı ziyan uğratma cürümleri çerçevesinde cürüm duyurusunda bulunulur.

USULSÜZLÜK İNCELEMELERİ GERİYE HAKİKAT NE KADAR SÜREYİ KAPSAR

Sahte sigortalılık incelemelerinde geriye hakikat yapılacak incelemeler için rastgele bir müddet sonu bulunmuyor. Bu cins usulsüzlük tespitleri, mühlet kısıtlaması olmaksızın geçmiş periyodu kapsayabilir.