ABD piyasaları şokta: DeepSeek’in arkasında kim var

Çin’in yeni yapay zeka asistanı DeepSeek, geçen hafta piyasaya sürüldü ve kısa müddette büyük bir tesir yaratarak rakiplerini geride bıraktı. Başka yapay zeka araçlarına nazaran daha düşük bir bütçeyle geliştirilen DeepSeek, ChatGPT’yi “ABD’de en çok indirilen uygulama” tahtından indirerek büyük çıkış yakaladı. Bu başarı, ABD Başkanı Donald Trump tarafından, ABD’li şirketlere bir ‘uyanış’ daveti olarak yorumlandı.

Peki, DeepSeek’in ardındaki isim Liang Wenfeng kimdir? Çin’in Guangdong kentinde doğan ve Zhejiang Üniversitesi’nde elektronik mühendisliği ile bilgisayar bilimi okuyan 40 yaşındaki Liang hakkında çokta bir bilgi yok. Fakat, 36Kr tarafından “Patrondan fazla bilgisayar kurdu” olarak tanımlanıyor.

Nadiren röportaj veren Liang, Çin’in tek yapay zeka lideri olarak tanınmakta ve finansal bilgiler tahlil eden yapay zeka teknolojisi olan High-Flyer yatırım fonunun sahibidir. 2019 yılında, High-Flyer, Çin’deki birinci 100 milyar yuan (yaklaşık 13 milyon dolar) toplayan hür yatırım fonu olarak dikkatleri üzerine çekti.

HEDEFİ NE

Liang’in asıl maksadı ise insan düzeyinde bir zeka geliştirmek. DeepSeek’i 2023’te piyasaya sürmesinin akabinde, geliştirdiği bu yapay zekanın araştırma sürecine şahsen dahil oldu ve Çin’in önde gelen üniversitelerinden doktora almış uzmanlarla çalıştı. Liang, çalışanlarına verdiği yüksek maaşlarla da biliniyor. DeepSeek’in Hangzhou ve Pekin ofislerinde çalışan işçi, Çin’deki öteki yapay zeka firmalarından daha yüksek maaşlar alıyor.

DeepSeek’in Silikon Vadisi’ndeki şaşkınlığına gelirsek, Liang, bir Çinli şirketin yalnızca takipçi değil, birebir vakitte yenilikçi olarak bu alanda yer almasının, insanların şaşkınlığının kaynağı olduğunu belirtiyor.

DeepSeek’in rekabet avantajı ise açık kaynaklı yazılım kullanılarak geliştirilen mevcut teknolojiye dayanıyor. Ayrıyeten, DeepSeek’in altyapısını oluşturan GPU çiplerinin büyük bir kısmı, Liang’in hedge fonu High-Flyer tarafından stoklandı. Bu çiplerin sayısı 10.000 ila 50.000 ortasında olduğu tez ediliyor. Fakat, ABD’nin 2022’de yüksek güçlü çiplerin Çin’e satışını yasaklaması, Liang’in karşılaştığı en büyük zorluklardan biri olarak tanımlanıyor.

Bunun yanı sıra, DeepSeek’in düşük maliyetle üretilmesi, onu rakiplerinden farklılaştırıyor. DeepSeek’in üretimi yalnızca 5,6 milyon dolara mal oldu, meğer ChatGPT’nin üreticisi OpenAI yalnızca geçen yıl 5 milyar dolar harcadı.

DeepSeek, sadece bir gün içinde ABD borsasında 1 trilyon dolarlık bedel kaybına yol açtı. Nvidia payları yüzde 12 bedel kaybederken, Meta ve Alphabet payları de yüzde 5’in üzerinde düşüş yaşadı. Teşebbüs sermayedarı Marc Andreessen, DeepSeek’in muvaffakiyetini, yapay zekada bir dönüm noktası olarak kıymetlendirerek, bunu “yapay zekanın Sputnik anı” olarak nitelendirdi.