Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum: İkili bir pozitif hukuk düzeni var

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum, X hesabından, “Hukuk Notları (2)” başlıklı bir yazı kaleme aldı.

“Batıcı kozmik hukuk oyununun bitmesi üzere üniversal hukuka dayandığı argüman edilen monist (tekçi) hukuk anlayışının geçersizliği de deşifre oldu” diyen Uçum, “Monist hukuk tezi her ülkenin hukuk sisteminin birebir temel kurumlara ve unsurlara dayanması gerektiğini argüman eder. Bu bakış toplumsal ve siyasi meşruiyeti dışlayan bir hukuk mühendisliği olup hukuk toplum çatışmasına yol açar” satırlarını yazdı.

Hukuku var eden tarihi, coğrafik iktisadi, kültürel ve toplumsal kaidelerin her ülkenin ulusal hukukuna özgünlük katacağını savunan Uçum’un yazısı şöyle:

Ülkelerin müspet hukuku, hukuk üretimini belirleyen kuralları nedeniyle farklı temellere sahip olur. Hasebiyle monist hukukun objektif şartı yoktur.

Monist hukuk için iradi (subjektif) şart da yoktur. Zira bir çok ülke egemenlik stratejileri için iç ve dış olmak üzere ikili (dualist) hukuk kullanıyor. Buna rağmen Batı hükümranları, denetim altına almak istedikleri ülkelere monist hukuku dayatıyor. Avrupa Birliği’nin Doğu Avrupa ülkelerine ve Türkiye’ye yapmaya çalıştığı tam da buydu.

“AYKIRI KARARLARIN MONİST HUKUK DAYATMASINA BAŞ KALDIRI”

Monist hukuka örnek gösterilen ve kaldırılması gereken Anayasa m. 90 kararı bu dayatmanın bir kanıtıdır. Hak ve özgürlüklerle ilgili milletlerarası kontratların çelişki halinde kanuna üstün tutulmasını içeren bu kararın gibisi Avrupa’da Türkiye’den diğer dört ülkede var: Çek Cumhuriyeti, Hırvatistan, Romanya ve Bulgaristan. Bu türlü bir kararın Almanya ve Fransa dahil 50 Avrupa ülkesinde bulunmaması monist hukuk hilelerinden biri. Ayrıyeten Macaristan ve Polonya’da AB hukukuna ters kararların monist hukuk dayatmasına baş kaldırı olduğu görülüyor.

İşlerine gelmediği için bir monist hukuk kurumu olan Milletlerarası Ceza Mahkemesi’nin son devir kararlarına başta ABD, batıdan bir çok devlet karşı çıktı. Hatta “UCM Afrika ülkeleri vb. için kuruldu” beyanıyla UCM’nin batı emperyalizminin yayılması için kurulduğu itiraf edildi. Tüm bunlar insanlığa monist hukuk üzerinden kurulan tuzağı güzelce teşhir etti. Özetle monist hukukun herkesin uyması gereken global gerçeklik olduğu tezi emperyalist bir aldatmadır.

ULUSLARASI İNSAN HAKLARI SİSTEMİ YOKTUR!

Konu hak ve özgürlükler olsa bile bir monist hukuk bakışı yok. Evet milletlerarası insan hakları hukuku öğreti olarak vardır lakin dünya genelinde uygulanan bir müspet hukuk nizamı olarak yoktur.

Ulusal yargılar, milletlerarası insan haklarını iç hukuklarının kesimi olduğu ölçüde ve kapsamda uygular.

Uluslararası (Amerikalılar-arası ve Avrupa) insan hakları mahkemeleri ise bağlı oldukları milletlerarası mukavelelere nazaran karar verir.

İşin aslı ulusal ve memleketler arası yargısal pratikte referans alınan ve monist hukuk yaklaşımına dayanan bağımsız bir memleketler arası insan hakları sisteminin olmadığıdır.

GÜNÜMÜZÜN HUKUK GERÇEĞİ

Bugün hâkim ulusal devletler bakımından görünürde ikili bir müspet hukuk tertibi var.

Birincisi her devletin ulusal mevzuatından yani olumlu hukukundan oluşan iç hukuk tertibi.

İkincisi çok taraflı memleketler arası mukavelelerden oluşan dış hukuk sistemi.

Olgusal duruma bakıldığında ulusal devletler iç hukuk tertibini güçlendirirken milletlerarası mukavelelere dayanan dış hukuk nizamı çöküyor.

Bunun ana sebebi batıcı üniversal ve monist hukuk yaklaşımının emperyalist projeler için araç olduğunun açığa çıkması ve bu nedenle objektif bir tesir yapamamasıdır. Bu gerçekle yüzleşen bir çok ulusal devlet iç hukuk sistemlerini güçlendirerek kendilerini müdafaa yolunu seçti.

Türkiye bilhassa 16 Nisan 2017 Anayasa değişikliğiyle birlikte hukuk perspektifini iç hukuk nizamını geliştirmek olarak belirledi. Yeni anayasa yaklaşımının da bu perspektifte olacağına kuşku yoktur.

Türkiye’nin bağımsızlığı için hukuk alanındaki temel vazife ulusal hukukun, emperyalistlerin ve iç uzantılarının hukuk görünümlü ataklarına karşı korunması ve güçlendirilmesidir. Bu kapsamda hukuk istismar edilerek atak yapılan yetki periyodu ve bölücülük üzere yaklaşımlara ve bunların yasallaştırılması oyunlarına karşı net ve kararlı bir lisan kullanmak da iç hukuku güçlendirmenin bir gereğidir.