‘Maria’ filmini bir de bu açıyla izleyin… Leyla Gencer ile rekabeti

Pablo Larraín tarafından yönetilmiş ve Steven Knight tarafından yazılmış sinemada, Angelina Jolie, ünlü opera sanatkarı Maria Callas’ı canlandırıyor. 977’de Paris’teki son yedi gününü ve hayatına dair geriye dönüşleri husus alan sinemada Haluk Bilginer de rol alıyor. Türkiye’de de ilgi toplayan sinemada Bilginer’in performansı ve ikilinin sahneleri merak edilirken, pek çok kişinin bilmediği bir ayrıntı da sinemada yer alıyor.

“La Diva Turca” lakaplı Türk opera sanatkarı Leyla Gencer’in, 1957’de Callas’ın yerine Leyla Gencer’in oynadığı birinci temsil Lucia olmuştu. Maria Callas, Leyla Gencer’in hayatındaki en büyük rakibi olmuştur. Konutun İlyasoğlu’nun Cumhuriyet gazetesinde “Maria Callas ve Leyla Gencer” başlıklı yazısı şu formda:

Herkes bugünlerde birbirine soruyor: “Maria’yı seyrettin mi?” Evet, en sonunda iki gün evvel izleyebildim. Maria Callas’ın ömrü zorluklarla, buhranlarla doluydu. “Ben Leyla Gencer-La Diva Turca” başlıklı kitabımı yazdığım vakit La Scala’nın ünlü divası Maria Callas’ı da daha yeterli tanımıştım. Callas, 16 Eylül 1977’de Paris’teki meskeninde meyyit bulunmuştu. Paris’te küçük bir Ortodoks kilisesinde merasim yapılmış, sonra vasiyeti üzerine krematoryumda yakılmıştı. Küllerinin Ege Denizi’ne dökülmesi vasiyeti, iki yıl sonra Başbakan Karamanlis’in kontrolünde hazırlanan merasim ile yerine getirilmişti.

“Maria”yı sinemada izlerken aklım bir yandan da tıpkı vakit dilimi içinde birebir ortamda yaşamış Türk sopranosu Leyla Gencer’e gidip geliyordu. Leyla Gencer de Milano’daki meskeninde 10 Mayıs 2008’de öldüğü vakit Milano’nun Lamberte mezarlığındaki krematoryuma götürülmüş ve vasiyeti üzere külleri de İstanbul Boğazı’na dökülmüştü.

1957’de Callas’ın yerine Leyla Gencer’in oynadığı birinci temsil Lucia olmuştu. Aslında bu rol koloratur soprano sesi gerektirir. Leyla, bu operanın delirme sahnesi hariç öteki kısımlarını çalışmamıştır. Fakat madalyonun öbür yüzünde Callas’ın yerini almak vardır! 27 Eylül-5 Ekim ortasında San Francisco ve 25 Ekim-10 Kasım tarihlerinde Los Angeles’ta Donizetti’nin ünlü operasında Lucia’nın başrolünü oynar. Amerikan basını temsil sonrasında sık sık temsillerini erteleyen Callas’a öfkelenirken Leyla’yı göklere çıkartmaktadır.

Maria Callas, Leyla Gencer’in hayatındaki en büyük rakibi olmuştur. Bu rekabet de Gencer’i kendine mahsus olma yolunda daha çok bilemiştir. Callas’ı adım adım incelemiş, onun provalarına ve başka temsillerine gitmiş, dinleyiciyi nasıl avucunun içine aldığını gözlemiştir. Maria Callas’ın bir öbür başarısı da unutulmuş operaların partilerini tozlu raflardan indirip gün ışığına çıkartmasıdır. Leyla Gencer de bu akımı devam ettirmiş, mesleğinin en güzel periyodu sayılan 1960’lı yıllarda Belisario, Poliuto, Anna Bolena, Maria Stuarda ve Caterina Cornaro üzere unutulmuş operalarla ününü pekiştirmiştir. Leyla Gencer’e Stefan Zucker ile yaptığı röportajda şöyle bir soru yöneltilmiş: “50’li yılların sonlarında La Scala’da ekseriyetle ikinci kastta yer aldınız. Callas ise daima birinci kasttaydı. Onun hakkında ne düşünüyorsunuz?” Gencer, şöyle bir cevap verir: “Callas dünyanın en kusurlu sesine sahipti. Ancak bu hiçbir şey söz etmiyor. Sesi defolarla doluydu ancak kutsal ateşe sahipti. O mükemmeldi. Bugün onun üzere bir opera sanatkarını nerede bulabilirsiniz? Harika meslektaşım Leontyne Price şahane müzik söylerdi. Lakin seyirciye Callas üzere his aktarabiliyor muydu?

” Filimdeki en başarılı oyuncu 1957’de devrin en güçlü erkeği olarak tanınan ve Callas’ın kalbini çalan, onun uğruna kocasını boşadığı Yunan armatör Aristoteles Onassis rolündeki Haluk Bilginer’di. Callas’ın son periyodunu oynayan, hezeyanlar geçiren Maria Callas’ı canlandıran Angelina Jolie ise rolüne oturmamıştı. Sinemanın kurgusu, eski ile yeni ortasındaki gidip gelmeleri çok başarılıydı.