Yunus Emre Vakfı yolsuzluğu: Buralar Türk toprağı bir şey olmaz

Kasası tabela şirketlerden alınan naylon faturalarla boşaltılan, eski başkanı Almanya’ya kaçan Yunus Emre Vakfı (YEV), son ayların en çok konuşulan kamu vakıflarından. Türkçeyi yaygınlaştırmak hedefiyle faaliyet gösteren Yunus Emre Vakfında birçok yönetici de geçtiğimiz günlerde gözaltına alındı.

Yolsuzluk tezleriyle gündemdeki vakfın görevden alınan başkanı Şeref Ateş de bir müddettir Almanya’da firari. Yunus Emre Vakfının yurt dışındaki binalarını restore eden Oraybir İnşaat, vakıfla yaşadığı kontrat krizini Odatv’ye anlattı.

Buna nazaran, her şey yaklaşık iki sene evvel başladı. Oraybir İnşaat’a 2023’ün eylül ayında vakıftan tanışma daveti geldi. Yapılan görüşmede, Yunus Emre Vakfında periyodun lider yardımcısı R.G. ile takviye hizmetleri ve bilişim daire başkanı M.Ç., YEV’e ait yurt içi ve yurt dışında farklı ülkelerde vakıf binalarında tamirat işlerinin olduğunu anlattı. Oraybir’in yurt dışı deneyimlerini dinleyen YEV, ikna olunca Frankfurt’taki kurum binasını restore etme işi için teklif istedi.

“BURALARI TÜRK TOPRAĞI” DİYEREK İKNA ETTİ

Yapılan etüt süreçlerinde tezatlık ortaya çıkınca argümana nazaran YEV ismine M.Ç., binaların bulunduğu yerlerin Türk toprağı sayıldığını, Almanya makamlarını bağlamadığını, mümkün meselelerde YEV olarak kendilerinin çözeceklerini söyledi. Bu sefer firma yapının tescilli bina olduğunu görünce yetkililere ihtarda bulundu. Vakfın, “İstediğimiz değişiklikleri istediğimiz vakitte yapacaksınız” kelamına karşılık “Bize teklif almak için sunulan proje kolay proje kapsamında değil, kendi onarım kurallarına nazaran teklif hazırlanacak” karşılığı verildi. Çalışmalarla ilgili görüntü çekimleri de yapıldı.

Yapılan toplantıda inşaat şirketi, yapılması gereken süreçlerin vakfın tabir ettiği üzere kolay bir alçı boya işinden fazlası olduğunu Yunus Emre Vakfı yetkililerine aktardı. Bu kapsamda, inşaat şirketi, tescilli bina onarımı işine nazaran ünite fiyatlı teklif hazırlandı.

Olası problemler ve müsaadeler, grupların vizesi, yol ve konaklama, SGK ve yurt dışı fiyatlandırılması, gereçler, lojistik, ödemeler ve ön avans meseleleri toplantıda masaya yatırıldı. Alçı boya bütçesi, ile onarım bütçesinin çizilecek proje ve Koruma Kurulu isteklerine nazaran değişebileceği bildirildi. YEV idaresi bunların sorun olmayacağını kelamlı olarak şirkete tabir etti.

12 EKİM 2023’TE KONTRAT İMZALANDI

Şirket, YEV idaresinin talebi doğrultusunda, vergilerin de içerisinde olduğu kesin bir teklif sundu. Teklifte kabul edilen, edilmeyen hususlar olmasına karşın ilerleyen süreçte çözüleceğinin garantisi kelamlı olarak aldıktan birkaç gün sonra 12 Ekim 2023’te kontrat imzalandı ve Almanya Frankfurt’taki vakıf binasının onarım işine başlandı.

Yaklaşık iki hafta sonra R.G. ve M.Ç. şantiyeyi ziyaret etti, gidişattan mutlu olunduğu bildirildi. Teze nazaran ikili, ziyaretlerinin konsolosluktan zımnî kalmasını istedi. Burada vakfın öteki ülkelerdeki binalarının onarım işleri de gündeme geldi. İnşaat şirketinden teklif vermeleri istendi ve sırasıyla Macaristan-Budapeşte, Polonya-Varşova ve Irak-Bağdat binaları için çalışmalar şirket tarafından başlatıldı.

İnşaat şirketi, Yunus Emre Vakfı yöneticilerine, “Konu olan dört ülkede planladığınız açılışları yapılacak binaların ödenek ve imalat süreçleri önemli bir bahistir. Bakanlık teknik takımından faydalanmanız, şartname oluşturmanız ve teklif almanız gerekir” teklifinde bulundu. Vakfın strateji kısmının ödenek ve iş planlaması için çalışma yapamayacağı söylendi. Vakıftan ise “birlikte yapılan etüt çalışmalarına nazaran çalışmalarını yapın, teklifinizi verin” karşılığı geldi.

Buna nazaran bir gereksinim listesi hazırlanarak ünite fiyat teklifi sunuldu, Yunus Emre Vakfının da kendisine nazaran bir açılış planı belirlediği öğrenildi.

BEŞ MİLYON EUROLUK FARK

Pazarlık esnasında vakıf yöneticileri tarafından kendilerine diğer tekliflerin de olduğu söylenirken inşaat şirketi, teklif veren öbür şirketlerle yaptıkları görüşmelerde tekliflerdeki fiyat farkının fazla olduğunu gördü. Buna nazaran, Almanya’daki ihalede bir şirket yaklaşık 10 milyon 500 bin euro teklif yaptı. Bu teklifin, ihaleyi kazanan şirketin teklifinden yaklaşık beş milyon euro fazla olduğu ortaya çıktı.

Bu esnada inşaat şirketi vakfa ilişkin ödenek olup olmadığını araştırınca Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığınca 15 Ocak 2024 tarih 32430 sayılı Resmî gazetenin 8082 karar sayılı Cumhurbaşkanlığı kararını gördü ve işlerin resmi makamlarca onaylandığını, açılışların olacağını ve bir ödeneğin olduğunu anladı.

“BİNALAR DEVLET NEZDİNDE GEREKSİNİM OLARAK GÖRÜLÜYOR” CEVABI

İnşaat şirketi, vakıf yöneticilerine, işlerin yurt dışında olması ve TL/döviz karşılaştırılmasında o ülkelere nazaran ünite fiyatlar oluşacağını hatırlattı. “Toplanan teklifleri Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığına gönderildiği, yurt dışındaki Yunus Emre Enstitülerinde Türkçe eğitimi kapsamında binaların gereksinim olarak kabul gördüğü ve teklifin son halini öteki ülkeler için de verilmesini” içeren bir karşılık aldı.

İnşaat şirketi, tüm maliyet ve projelerden vakıf yöneticilerinin haberdar olduğunun ispatının, onarım projelerinin Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığından “Yurt Dışında Yeni Kültür Merkezleri Açılması” ismine onay ve ödenek alınmasını gösteriyor.

“TAMAM, ÇÖZECEĞİZ”

İddiya nazaran, tıpkı tekliflerde vergilendirme, mukavelelerin TL üzerinden yapılması, kur farkı, para transferi üzere konuların yaşatacağı sıkıntılar ise “Tamam çözeceğiz” denilerek geçiştirildi.

Yunus Emre Vakfı idaresinden onarım alanında uzman teknik denetim heyeti de yazılı olarak istendi. Lakin toplantıda kabul edilmesine karşın hiçbir vakit teknik takım kontrol için oluşturulmadı. İnşaat şirketi bu sebeple kendi danışman takımından onarım sürecinde yararlandı. İnşaat şirketi, vakfın kontrolde uzman onarım takımı olmadığı ve mevzu hakkındaki yetersiz bilgisi sebebiyle, Yunus Emre Vakfının kelam konusu onarım işlerini “basit” gördüğünü düşünüyor.

Şeref Ateş

TÜM İNŞAATLAR DURDURULDU

Ancak çalışmalar devam ederken Macaristan işi yüzde 55, Polonya işi yüzde 85, Almanya işi yüzde 32 ve Irak işi yüzde 51’de iken vakıf idaresince kelamlı olarak inşaatlar durduruldu.

İnşaat şirketi kendileri hakkında “kaçtılar” iftirasının atıldığını savunurken dilekçelere husus olan muhtemel ziyanlar, Macaristan’da vakit aşımına uğratılarak fesih sebebi olarak gösterildiğini belirtiyor.

YENİ KONTRAT İMZALANDI, TEK TARAFLI FESHEDİLDİ

İpleri koparan olay ise yeni mukavele talebi oldu. 20 Mayıs 2024’te YEV binasında yapılan toplantıda, Macaristan için yapılmış olan üç kontrattan ikincisi olan mukavelenin iptali istendi. Neden olarak da “Bütün yapılan-yapılmayan işlerin eski mukavele yerine yeni mukavelede birleştirilmesi, mukaveleyi yeni haliyle imzalayacakları, sonraki basamağa o denli geçileceği söz edildi. Şirket vakıf idaresi tarafından evvelden hazırlanmış metne imza attı. Sonraki gün hazırlanan teklifle davet beklendi lakin o davet gelmedi…

Sözleşme beklerken 12 Haziran 2024’te Yunus Emre Vakfı Hukuk Müşavirliği, Macaristan işinin tek taraflı feshinin yapıldığını ihtarname ile bildirdi. Ancak yapılan kontrat feshindeki tezat durum şu oldu: Mukavele imalatlarının yaklaşık yüzde 50’si ile, yapılmayan işler listeden düşüldükten sonra kelamlı mutabakata dayalı olarak yaptırılan işlerin toplam parası eklenince, alınan ödemenin yaklaşık iki katı fiyatına ulaşıldı.

Belirsizlikten ötürü inşaat durunca, Almanya’daki binayı terör örgütü PKK sempatizanları işgal etti.

“ÜST MAKAMLAR İSTEDİ, BİZ YAPTIK”

YEV Hukuk Müşavirliği, inşaat şirketinin talebi sonrası atanan teftiş heyetine mukavele iptaliyle ilgili “Üst makamlar istedi, biz yaptık” dedi.

Şirket, teftiş sürecinde kendilerinin hiçbir ülkede teknik kontrollerde alana alınmadığını, davet edileceği söylenmesine karşın edilmediğini, rastgele bir halde alanda dinlenilmediğini söz ediyor.

İnşaat şirketi, başta kur farkından doğan ziyanlar olmak üzere; kira, ekipman, işçi ve birçok kalemde ziyana uğratıldığını savunuyor. Ayrıyeten, inşaat şirketi, yaşanan belirsizliklerden dolayı öteki devlet kurumlarının ihalelerini de alamamaktan şikayetçi.

Şirket, “dört ülkede işini yarım bırakan inşaat şirketi” olarak anılmaktan duyduğu rahatsızlığı da Odatv’ye lisana getirdi.

Oğuz Ok